AA & Ensonhaber
Sıhhat Bakanlığı, 2024-2028 sürecini kapsayan Stratejik Planını yayınladı.
Plan, sıhhatli yaşam hakkının korunmasından tedavi hizmetlerinin güçlendirilmesine, aşırı kiloluluk ve bağımlılıkla mücadeleden hususi gereksinimli bireylere ve yaşlılara yönelik hizmetlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
5 temel amaç, 40 hedef, 194 performans göstergesi ve 214 strateji içeren plan, sıhhatli yaşam bilinci ve alışkanlıklarının yaygınlaştırılmasını öncelikli hedefliyor. Bu kapsamda, çocuklar ve yetişkinlerde aşırı kiloluluğun azaltılmasına yönelik çeşitli emekler yapılacak.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün verilerine nazaran, ilköğretim çağındaki çocuklarda aşırı kiloluluk düzeyinin yüzde 11,4, 15 yaş üstü nüfusta ise yüzde 29,1 olduğu öngörülüyor. Bu yaygınlığın 5 senelik süreçte kademeli olarak azaltılması için toplumsal bilgilendirme faaliyetlerine ağırlık verilecek.
Yüksek şeker ve tuz içeren ürünlerin reklamlarına düzenleme
Bu kapsamda, besin etiketlerinin tüketiciler tarafınca daha anlaşılabilir olması amacıyla ilgili paydaşlarla yeni mevzuat düzenlemelerine ilişkin emekler yapılacak.
Ambalajlı ürünlerin reformülasyonunda tuz oranının azaltılması, trans yağ, yüksek şeker ve tuz içeren ürünlerin tüketimlerinin düşürülmesi ve bu nitelikteki besinlerin reklamlarına yönelik düzenleme de emekler içinde yer alacak.
Çocuklar, sıhhatli beslenme mevzusunda bilinçlendirilecek
Bakanlık, Ulusal Eğitim Bakanlığı, mahalli yönetimler ve sivil cemiyet kuruluşlarıyla evlatların sıhhatli beslenme mevzusunda bilinçlendirilmesine yönelik müfredat ve mevzuat iyileştirme uygulamalarını yürütecek.
Hareketli yaşam alışkanlıklarının yaygınlaştırılması için toplumun her kesimi tarafınca kolay ulaşılabilir, parasız yeşil alanların, fizyolojik aktiviteyi teşvik eden uygulamaların artırılması yönünde iş birlikleri yapılacak.
Toplumun yüzde 45’i kafi ve muhteşem düzeyde sıhhat okuryazarı
Bakanlığın ülke genelinde 15 bin 430 hanede karşı karşıya görüşmelerle gerçekleştirdiği “Türkiye Sıhhat Okuryazarlığı Düzeyi Araştırması-2023″ün bazı ön neticeleri da stratejik plana yansıdı.
Buna nazaran, hastalıklardan korunma, tedavi ve hizmetler, sıhhat bilgisini değerlendirme benzer biçimde mevzularda sıhhat okuryazarlığı kafi ve muhteşem olanların oranı yüzde 45,4 olarak belirlendi.
Sıhhat okuryazarlığı oranını 2028’e kadar yüzde 52 düzeyine çıkarmayı hedefleyen Bakanlık, sıhhat bilgisine erişimde Bakanlığın informasyon kaynaklarının yaygın kullanılmasını, sıhhat hizmetlerinin doğru kullanımına ilişkin farkındalığın artırılmasını ve dijital sıhhat okuryazarlığının geliştirilmesini teşvik edecek.
Bağımlılıkla mücadelede risk haritaları oluşturulacak
Tütün bağımlılığına yönelik tedavi, danışmanlık hizmetleri geliştirilerek devam edecekken, bağımlılık yapıcı madde kullanımının zararları mevzusunda öteki kurumlarla iş birliği halinde eğitim ve farkındalık emek harcamaları yapılacak.
Bölge, yaş, cinsiyet, meslek benzer biçimde sosyo-demografik özelliklere nazaran toplumda bağımlılık yapıcı madde kullanımı sıklığı ve risk düzeyini tespit edecek olan Bakanlık, belirlenen risk haritalarına nazaran yeni müdahale programları geliştirecek.
AMATEM ve ÇEMATEM’lerin, BAHAR merkezlerinin sayısı ülke genelinde artırılacakken, Cemiyet Ruh Sağlığı Merkezleri yaygınlaştırılarak ağır psikotik hastaların tedavi ve rehabilitasyon hizmetine kolay ulaşımı sağlanacak.
Birinci basamak sıhhat hizmetlerinin kapsamı genişletilecek
Bakanlık, aile hekimliği sistemini destekleyerek birinci basamak sıhhat hizmetlerinin kapsamını genişletecek.
Bu kapsamda, 2022 itibarıyla 27 bin 762 olan aile hekimliği birimlerinin sayısının 36 bin 383’e, Sıhhatli Yaşam Merkezi sayısının da 261’den 850’ye çıkartılması, Aile hekimliği birimi başına düşen nüfusun ise 3 bin 40’dan, 2 bin 500’e düşürülmesi hedefleniyor.
2023 itibarıyla yüzde 48 olan birinci basamak sıhhat kurumlarında meydana getirilen muayenenin toplam muayene içindeki oranın 2028’e kadar yüzde 53’e çıkartılması öngörülüyor.
MHRS randevusuyla muayene oranı yüzde 60’a çıkarılacak
Merkezi Doktor Buluşma Sistemi (MHRS) üstünden meydana getirilen randevulu hasta muayene sayısı da yüzde 48’den yüzde 60’a yükseltilecek.
Zihinsel hususi gereksinimi olan çocuk ve gençlere yönelik Oldukca Disiplinli Çocuk ve Genç Ruh Sağlığı Merkezleri (ÇÖZGEM) ülke genelinde yaygınlaştırılacak, pilot illerde başlatılan Aile Diş Hekimliği uygulaması 5 yılda tüm nüfusu kapsayacak şekilde 81 ilde hayata geçirilecek. Bu kapsamda, Aile Diş Hekimliği birim sayısı 8 bin 500’e yükseltilecek.
Türkiye’de ilk kez 80 yaş ve üstü kişilerin kendilerinden görevli hekime emanet edilmiş olduğu Sıhhatli Yaş Alma Merkezlerinin (YAŞAM) sayısı da 474’ten 990’a çıkarılacak.
Her 100 bin kişiye düşen doktor sayısı artacak
Bakanlık, 100 bin kişiye düşen doktor sayısını 228’den 315’e, 100 bin kişiye düşen hemşire ve ebe sayısını ise 356’dan 500’e, yüzde 80 olan nitelikli yatak sayısını da 2028’de yüzde 90’a çıkarmayı hedefliyor.
Kanser taramalarının, hipertansiyon benzer biçimde rahatsızlıklara karşı risk değerlendirmelerinin daha çok kişiye yetişmesi sağlanacak.
Hastanelerde, düzgüsel doğuma yönelik bilinçlendirme ve özendirme faaliyetleri yaygınlaştırılacak, doğum merkezi planlamaları ve sevk süreçleri ihtiyaca yönelik tasarlanacak ve standart şekilde uygulanacak, hamile okullarının ve bundan yararlanan anne adaylarının sayısı bilgilendirici faaliyetlerle yükseltilecek.
Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı doğumlar ile doğumsal anomalilerin azaltılması, prematüre bebek bakımının iyileştirilmesine yönelik tedbirler artırılacak. Yenidoğan ve evlilik öncesi tarama programlarında taranan hastalık sayısının artırılmasına yönelik emekler yürütülecek.
Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla savaşım
Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla savaşım emek harcamaları kapsamında, aşı tereddüdü olan kişilerin tespiti ve lüzumlu iş ve işlemlerin yapılabilmesi için bilişim altyapısı hazırlanacak.
Bulaşıcı hastalıkların suç duyurusu ve bildirim sistemi geliştirilecek, bulaşıcı hastalıklarla mücadelede nitelikli insan gücü artırılacak. Ihtimaller içinde pandemiler de dahil olmak suretiyle bulaşıcı hastalıklar mevzusunda güncel teknoloji ve suni zeka yardımı ile sürveyans sistemleri geliştirilerek salgınlara hazırlıklı olma kapasitesi güçlendirilecek.
Ulusal hasta güvenliği fiil planı hazırlanarak hasta güvenliği ağı kurulacak.
Sıhhat Vadisi projesi hayata geçirilecek
Plan kapsamında, yerli ve ulusal sıhhat teknolojilerinin merkezi olacak Sıhhat Vadisi projesi hayata geçirilecek.
Akılcı ilaç kullanımı mevzusunda meydana getirilen seyretme ve değerlendirme emek harcamaları güçlendirilecek, hekimlerin akılcı ilaç kullanımına ilişkin desteklenmesi ve denetimi amacıyla karar destek sistemi kurulacak.
Hıfzıssıhha Türkiye Aşı ve Biyoteknolojik Ürün Araştırma ve Üretim Merkezi’nin faaliyete geçirilmesiyle Ulusal Bağışıklama Programındaki aşıların yüzde 86’sı burada üretilecek.