Bu videoyu seyretmek için lütfen JavaScript’i etkinleştirin
AA
Türkiye, mantar mevzusunda fazlaca varlıklı bir coğrafya.
Mantar biriktirerek tüketen ve geçimini elde eden küçümsenmeyecek bir kitle var.
Uzmanlar, doğada yetişen mantarlara ilişkin doğru malum hatalar ve zehirlenme riski mevzusunda vatandaşları uyardı.
Türkiye’nin birçok yerinde olduğu benzer biçimde kasım ve aralıkta ortalamanın üstünde yağış alan İzmir ve çevresindeki ormanlık alanlarda, birçok mantar türü ortaya çıktı.
Bilhassa hafta sonları toplumsal medya üstünden bir araya gelen gruplar, doğada mantar aramaya çıkıyor.
Hava şartları martarın yetişmesi için verimli
Mantar bilimci (mikolog) Jilber Barutçiyan, bu yıl sonbahardaki hava şartlarının mantarların verimini artırdığını söylemiş oldu.
Barutçiyan, kulaktan dolma bilgilerle mantar toplayanların risklere dikkat etmesi icap ettiğini dile getirdi.
“Çıntar acele bozulur”
Son dönemde İzmir çevresinde halk içinde “çıntar” olarak malum mantar türünün çokça tüketildiğini ifade eden Barutçiyan, şu detayları verdi:
Çıntar, raf ömrü fazlaca kısa olan bir mantar. Oldukça acele bozulan bir mantar. Mantarlar da öteki gıda maddeleri benzer biçimde bozuk oldukları süre zehirlenmelere yol açıyor. Ölümcül olmasa bile besin zehirlenmelerine yol açıyorlar. Bilinçsiz toplanıyor mantarlarımız, bunun için de maalesef zehirlenmelerle karşılaşabiliyoruz.
“Kulaktan dolma bilgiler zehirliyor”
Halk içinde dolaşan, mantarlar mevzusundaki genellemelerin tümünün yanlış bulunduğunu aktaran Barutçiyan, şu şekilde konuştu:
Mantar toplayanlar içinde ‘Köylüler biliyor.’ benzer biçimde bir söylem de var. Zehirlenmelerin yüzde 90’ı kırsaldan geliyor. Bilseler herhalde kendi kendilerini zehirlemezler. Maalesef yenen, zehirli ya da öldürücü türleri birbirinden ayırt etmek için hiçbir geçerli yöntem, teknik, püf noktası, kısa yol diye bir şey yok. Mantarı bilimsel bir netlikle tanımlayıp güncel bir kaynaktan yenebilirliğini denetim etmiyorsanız, kulaktan dolma bilgilerle mantarı tüketiyorsanız maalesef zehirlenme ihtimaliniz devasa yükseklikte.
“Et yerine mantar yiyorum” diyenler kendisini kandırıyor
Mantarın bir protein deposu olduğu düşünüldüğünü, bunun da yanlış informasyon bulunduğunu kaydeden Barutçiyan, şunları söylemiş oldu:
Mantarların bir tek kıvamları ete benzediği için tarih süresince protein deposu olarak görülmüşler. Mantarların içinde doğal ki azca oranda da olsa protein var. Fakat bu proteinler insan vücudu tarafınca özümsenmeyen türler. Doğrusu ‘Et yerine mantar yiyorum.’ derseniz bir tek kendinizi kandırırsınız. Protein alamazsınız. Mantarlar bir tek bazı vitaminler ve bazı mineraller açısından fazlaca varlıklı bir gıda deposu fakat onun haricinde pek bir besleyici özellikleri yok.
“Dünyada 60 bin civarında mantar türü var”
Dünyada 60 bin civarında mantar türünün tanımlandığını belirten mantar araştırmacısı Sevim Şahin, Türkiye’de de fazlaca sayıda türün bulunduğunu dile getirdi.
“Uzman nezaretinde toplayın”
İzmir’in bu yıl fazlaca yağış aldığını ve son 5 senedir görülmeyen ya da fazlaca azca görülen mantarların çıkmaya başladığını kaydeden Şahin, şu şekilde konuştu:
Yağışların artması ve mantarların bu kadar fazlaca olması, bilhassa son dönemlerde toplumsal medyada da mantar gruplarının artmasıyla beraber dağ taş insan doldu neredeyse. İnsanlar, gerek ekonomik açıdan gerekse doğada spor yapmak için mantar toplamaya gidiyor sadece bu zehirlenmelere yol açabiliyor. En büyük problem, insanların mantarları, tanımadan, bilmeden ‘Komşum söylemiş oldu.’, ‘Köylü tanıyor.’, ‘Biz kızartıp yedik.’, ‘Yumurta kırıp yiyin.’ benzer biçimde tavsiyelere uyarak yemeleri. En mühim şey mantarları yüzde 100 tanımadan tüketmemek. Mantarları toplarken kesinlikle bir uzman nezaretinde toplamak gerekiyor. Hobi amaçlı fotoğraf çekebiliriz, onları gözlemleyebiliriz sadece tüketmeyi düşünüyorsak kesinlikle bir uzmandan yardım almak gerekiyor.
“Oldukça zehirli mantarlar fazlaca güzel kokulu ve fazlaca leziz olabilir”
Şahin, halk içinde birçok yanlış bilginin dolaştığını anlatarak, sözlerini şu şekilde tamamladı:
Halkımız genel anlamda şu şekilde düşünüyor, ‘Zehirli mantarı sütle kaynatırsak zehri gider.’, ‘Kurutulursa zehri gider.’, ‘Mantarı sümüklü böcek yediyse ya da kurtlar yediyse o mantar zehirli değildir.’, ‘Mantarı gümüş kaşıkla kaynatırsak ve kaşık kararırsa zehirli sadece kaşık kararmazsa zehirsiz.’, ‘Zehirli mantar ile zehirli olmayan mantar yan yana yetişmez.’ benzer biçimde birçok doğru malum yanlışlara sahipler. Bu anlamda bunlar doğal ki mantar zehirlenmeleri riskini artırır. Mantarın esprisi yok. Oldukça zehirli mantarlar fazlaca güzel kokulu ve fazlaca leziz olabilir. Oldukça zehirli mantarlar, salyangozlar ve öteki canlılar tarafınca sevilerek tüketilir. Onlar için toksit değil sadece bizim için öldürücü olabilir. Mantarın kurutularak, ayranla yenerek, sütle kaynatılarak zehri giderilmez.
Doğru malum hatalar
-Zehirli mantarı sütle kaynatırsak ya da ayranlayersek zehri gider.
-Kurutulursa zehri gider.
-Mantarı sümüklü böcek yediyse ya da kurtlar yediyse o mantar zehirli değildir.
-Mantarı gümüş kaşıkla kaynatırsak ve kaşık kararırsa zehirli sadece kaşık kararmazsa zehirsiz.
-Zehirli mantar ile zehirli olmayan mantar yan yana yetişmez.
