Toplumda birçok kişiyi etkileyen laktoz intoleransı çeşitli sindirim problemlerine niçin olabildiği şeklinde uzun solukta şiddetli sıhhat sorunlarını tetikleyebiliyor. İşte bilinmesi ihtiyaç duyulan mühim noktalar.
Laktoz intoleransı süt ve bazı süt ürünlerinde bulunan şekerin sindirimi sorunudur. Laktaz eksikliğinden oluşur. Laktaz tarafınca dönüştürülmeyen laktoz, bağırsakta kalır ve fermente olur. Bu da rahatsız edici sindirim problemlerine neden olur.
Laktoz sütteki ana şekerdir. Yalnız sütte ve bazı süt ürünlerinde bulunur. Laktozun sindirilmesi için laktaz enzimi gerekir. Normalde bağırsak tarafınca üretilen laktaz, laktozu bağırsak tarafınca kolayca emilebilen glikoz ve galaktoza ayırır.
Laktoz intoleransı nedir?
Yetersiz laktaz üretilirse, laktoz tamamen sindirilmez, kalınca bağırsağa kadar gider ve bakteriler tarafınca fermente edilir. Bu işlem gazların (hidrojen,karbon dioksitve metan) kalınca bağırsakta ortaya çıkmasına niçin olur ve ince bağırsakta su ihtiyacını artırır. Bu durum ishal, gaz ve ağrı ile bağırsak problemlerine niçin olur.
Bebekler fazlaca nadiren laktaz eksikliği yaşarlar sadece yetişkinler değişken oranlarda laktaz eksikliği çekmektedir. Bazı yetişkinler, bir bebeğinkine yakın laktaz aktivitesine haizdir, bazılarında ise yaşla beraber mühim seviyede azalan laktaz seviyeleri vardır. Bu yüzden, şahıs tarafınca üretilen laktaz miktarına bağlı olarak değişen derecelerde laktoz intoleransı vardır.
Laktoz intoleransının emareleri
Laktoz intoleransı olan kişiler, laktoz içeren ürünleri tükettikten sonrasında çeşitli semptomlar yaşar.
Semptomlar rahatsız edici hislerle adım atar ve daha şiddetli reaksiyonlara kadar ilerleyebilir. Yaşanmış olan emareler kişinin vücudu tarafınca salgılanan laktaz düzeyine ve tüketilen laktoz düzeyine bağlıdır.
Laktoz intoleransına yatkın bir çok şahıs, herhangi bir emare yaşamadan azca oranda laktoz tüketebilir. Hoşgörü eşikleri bu yüzden kişiden kişiye göre değişiklik gösterir.
Laktoz intoleransı, çoğunlukla karıştırıldığı inek sütü protein alerjisinin aksine solunum sistemi yada cildi etkilemez ve komplikasyonlara yol açmaz. Laktoz intoleransının sertliği kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir, sadece bir çok kişide ortalama 10 ila 12 gr laktoz (ortalama bir bardak süt) sindirme kabiliyeti kalır.
Laktoz intoleransının en yaygın emareleri şunlardır:
– Şişkinlik
– Karın ağrısı ve kramplar
– Şişkinlik
– Mide bulantısı
– İshal atakları
– Aşırı bağırsak gazı
– Baş ağrısı
– Kas ve eklem ağrısı
Süt ürünlerinin laktoz içinde ne olduğu
Belirtilerin sertliği kişiden kişiye değişmiş olur. Emareler, kalan laktaz aktivitesine ve emilen laktoz miktarına bağlıdır.
Bazı süt ürünlerinin 100 gramında bulunan averaj laktoz bileşimi şu şekildedir:
Süt: 4,6 gr
Yoğurt: 4,4 gr
Krema: 3,4 gr
Beyaz peynir: 5,3 gr
Krem peynir: 4,9 gr
Tereyağı: 0,4 gr
Emareler çoğunlukla laktoz içeren yiyeceklerin alınmasından 30 dakika ila 2 saat sonrasında ortaya çıkar. Süt ürünü sıvı olduğunda ve süratli içildiğinde ve laktaz tarafınca sindirilmeyen laktoz miktarı fazla olduğunda emareler daha şiddetli olabilir.
Laktoz intoleransının sebepleri
Laktoz intoleransının sebepleri yaşa bağlı olarak aynı değildir. Bebeklerde ender görülür. Bebeklerde ve çocuklarda laktoz intoleransı istisnai yada geçicidir. Bir bebeğin laktaz eksikliği olması oldukça istisnai bir durumdur ve doğuştan laktaz eksikliği olarak adlandırılır.
Çocukluk ve yetişkinlik içinde laktaz aktivitesi giderek azalır. Bu azalma, bir hastalıktan değil, diyetin çeşitlendirilmesine düzgüsel bir adaptasyondan meydana gelmektedir. Yaşla beraber gelişen laktoz intoleransı, erişkin nüfusun büyük bir bölümünü değişen derecelerde etkisinde bırakır. Bir çok şahıs için hoşgörü eşiği, makul bir süt ürünleri tüketiminin sindirim problemlerine niçin olmaması için yeterince yüksektir.
Laktoz intoleransı ek olarak bir ince bağırsak hastalığının sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Gastroenterit, çölyak hastalığı ve Crohn hastalığı laktoz intoleransına niçin olabilir. Laktoz intoleransı, benzer semptomları olan irritabl bağırsak sendromu ile karıştırılmamalıdır.
Laktaz yokluğuna yol açan bir genetik mutasyon da laktoz intoleransına niçin olur. Laktoz intoleransı ve niçin olduğu problemler genetik vakalarda geri döndürülemez.
Laktoz intoleransında teşhis ve tedavi
2 hafta süreyle kesilen laktoz, sindirim bozukluklarının geçmesini sağlıyorsa laktoz intoleransından bahsedilebilir. Tek yapmanız ihtiyaç duyulan laktoz içeren tüm ürünleri rejiminizden çıkarmak ve çeitli sıhhat sorunlarının kaybolup kaybolmadığını gözlemlemek.
Uzmanlar, belirtilerin iyi mi değiştiğini görmek için kısa bir süre için laktoz içermeyen bir rejim denemeyi önerir. Ek olarak, meydana getirilen bazı tıbbi testler, kişide laktoz intoleransı olup olmadığını belirleyebilir.
Hidrojen solunum testi bu testlerden biridir. Şahıs laktoz bazlı bir solüsyon alır ve solunan havadaki hidrojen seviyesi ölçülür. Yüksek bir hidrojen seviyesi, laktoz intoleransını gösterir.
Laktoz intoleransı testi de vardır. Şahıs laktoz bazlı bir solüsyon tüketir, hekim glikoz seviyesini ölçmek için kan testleri yapar. Kan şekeri değişmeden kalırsa, vücut laktozu işlememiş ve sindirmemiş anlama gelir ve bu yüzden laktoz intoleransı olduğu anlaşılır.
Dışkı testiyle de laktoz intoleransı belirlenebilir. Dışkı örneğinde yüksek seviyelerde asetat ve yağ asitleri laktoz intoleransını izah edebilir.
Laktoz intoleransı emarelerinden kaçınmak için mümkün olduğunca hayvansal sütlerden, dondurma şeklinde tüm süt bazlı ürünlerden ve ek olarak laktoz tozu, süt yada peynir altı suyu içeren işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.
Laktozsuz beslenmek ilk başta zor olabilir, bu yüzden besin etiketlerini dikkatlice incelemek size destek olabilir. Laktoz intoleransı olan bir çok şahıs, bir bardak süte eşdeğer olan 10 grama kadar laktozu herhangi bir emare yaşamadan tüketebilir. Bu yüzden düşük laktoz alımını tüm güne yaymak, kişinin hoşgörü eşiğini uzatmaya da destek sunar.
Süt ürünleri mühim bir gıda deposudur, yüksek düzeyde kalsiyum, protein, A, B12 ve D vitamini ihtiva eder. Sadece, bu gıdaları laktoz içermeyen birçok gıdadan da alabilirsiniz.
Alternatif kalsiyum kaynakları içinde kuru yemişler, fasulye, portakal, incir, kinoa, brokoli, lahana ve bitkisel sütler bulunur.
Alternatif A vitamini kaynakları içinde havuç, brokoli, karaciğer, ıspanak, balkabağı, kavun, yumurta, kayısı, papaya, mango ve bezelye bulunur.
Alternatif D vitamini kaynakları içinde yağlı balıklar, yumurta sarısı, balık yağı, güçlendirilmiş bitkisel sütler ve güçlendirilmiş tahıllar bulunur.
