Bilhassa son yıllarda görülme sıklığı artan kolon kanseri bir çok süre sağlıksız beslenmeden kaynaklanıyor. Peki, kolon kanserinden korunmak yada tekrarlanmasından kaçınmak için ne yemeli?
Kolon ve rektum kanserleri kolorektal kanser adı altında gruplandırılır. Esas olarak iyi huylu bir polipin kademeli dönüşümü ile kolon yada rektumun iç duvarını kaplayan hücrelerden gelişirler.
Bir polip, kolon duvarında gelişen iyi huylu bir büyümedir. Değişik polip türleri vardır, bazılarının kolon kanserine dönüşme riski yüksektir. Riski yüksek olanlar bilhassa en sık görülen adenomatöz poliplerdir. Adenomlar poliplerin ortalama yüzde 70’ini oluşturur ve kolorektal kanserlerin yüzde 80’inden fazlasının nedenidir. Bu yüzden poliplerin alınması kanser geliştirme riskini azaltır. Ne yazık ki, poliplerin varlığı bir çok süre emare vermez.
Polipler çoğu zaman dışkı taramasında ortaya çıkar. Dışkıda kan varlığının aranmasını içeren bir tarama esnasında tespit edilirler. Bu tarama testi 50 ila 74 yaş arasındaki tüm adam ve hanımefendilere iki yılda bir önerilir. Amaç, poliplerin kansere dönüşmeden ilkin varlığını tespit etmektir. Dışkıda kan var ise, kolonoskopi önerilir.
KOLON KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ
Birkaç unsur kolon yada rektum kanseri oluşumunu tetikleyebilir. Bu risk, birkaç risk faktörü bir araya vardığında artar.
Yaş
Kolon kanseri riski 50 yaşından sonrasında artar. Bu kanserin averaj tanı yaşı 70 civarındadır.
Polip ve Kanser Öyküsü
Geçmişte kolon kanseri geçirmiş olmak yeni kanser riskini artırır. Kolon yada rektumun iyi huylu polip benzeri bir tümörünün teşhisi kolorektal kanser riskini artırır.
Yaşam Seçimi
Kırmızı et ve işlenmiş etler açısından varlıklı bir rejim, lif oranı düşük bir rejim, aşırı alkol tüketimi, fazla kilo, sigara içmek ve hareketsiz yaşam seçimi kolon kanseri riskini artırır.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları
İltihaplı bağırsak hastalıkları bilhassa tüm kolona yayıldıysa ve 10 yıldan fazla bir süredir gelişiyorsa, ihtimaller içinde kanseri saptamak için tertipli kolonoskopi gerektirir.
Genetik
Yakın ailede kolorektal kanser var ise risk artar. Birinci aşama akrabada (anne, baba, adam kardeş, kız kardeş yada çocuk) 60 yaşından ilkin kolorektal kanser yaşadıysa kolon kanseri riski artar. Kanser başlangıç yaşı ne olursa olsun, iki birinci aşama akrabada kolorektal kanser var ise risk oldukça artar. Ailede genetik mutasyon olması durumunda oldukça yüksek risk vardır. Genetik mutasyonlara bağlı kolorektal kanserin genetik aile formları vardır.
KOLON KANSERİ VE DİYET: NASIL BESLENİLMELİ?
Araştırmalar, bolca oranda kırmızı et ve işlenmiş etler, rafine tahıllar, yüksek oranda şeker, tuz, kızarmış yiyecekler, hazır yiyecekler ve azca meyve, sebze içeren Batı seçimi bir rejim izleyenlerin kolon kanserine yakalanma risklerinin 3.5 kat arttığını gösteriyor. Ek olarak alkol ve işlenmiş etlerin bu kanser türü için bilhassa ağırlaştırıcı risk faktörleri olduğu da biliniyor.
Kolon kanserini önlemek için alkol tüketiminin yanı sıra aşırı kırmızı et ve bilhassa işlenmiş et tüketiminden kaçınılması önerilir. Meyve, sebze, balık ve bilhassa sarımsak tüketilmesi önerilir. Lif, folat (esas olarak ıspanak benzer biçimde yapraklı yeşil sebzelerde bulunan B9 vitamini), kalsiyum, D ve B6 vitamini ve magnezyum yeterince alınmalıdır. Genel olarak, ciddi bir koruyucu tesir için irin önleyici bir rejim izlenmelidir.
Araştırmalar, ek olarak kolon kanserinin önlenmesi için mor gıdaların tüketiminin icap ettiğini öne sürüyor. Siyah üzüm, böğürtlen, yaban mersini, erik, kırmızı, mor yada siyah sebzeler ve kestane tüketimi bu anlamda önerilmektedir. Bunlar, polifenol ailesinden kırmızı ila mor pigmentler olan antosiyaninler ihtiva eder. Antosiyaninler irin önleyici ve antioksidan özelliklere haizdir. Kanserojen bileşiklerin vücuttan atılması için enzimleri uyarır ve tümör hücrelerinin çoğalmasını önlerler. Bu pigmentler kanserin büyümesini yavaşlatır.
Süt ürünleri tüketimi, kolon kanser riskinin azalmasıyla ilişkilidir. Sadece öteki sıhhat sorunları riskinden kaçınmak için günde 2-3 porsiyonu aşmamak tavsiye edilir.
DÜŞÜK KALINTI DİYETİ
Düşük kalıntı rejimi, kolonun iyileşmesi için ona süre tanır. Kalıntı içermeyen bir rejim, bilhassa lif açısından çoğu zaman kanseri önleyen bir diyetin tam tersidir. Tüm düşük lifli gıdalar kolonda azca kalıntı bırakır. Gıda eksikliklerini önlemek için rejim takviyeleri almanız gerekebilir.
Düşük kalıntı rejimi pirinç, makarna, peksimet (minik miktarlarda), bisküvi, beyaz ekmek, kabuksuz pişmiş patates (orta derecede), meyve suları (kuru erik hariç), elma püresi, kayısı, muz, meyve kokteylleri, üzüm, şeftali, karpuz içerebilir.
Turpgiller benzer biçimde gaza yol açan sebzeler, baklagiller, yağlı tohumlar ve demirle zenginleştirilmiş gıdalardan kaçınılması gerekir.
Herhangi bir kolon ameliyatından sonrasında, süt ürünlerini sindirme kabiliyetiniz geçici yada kalıcı olarak değişebilir. Süt ve yoğurt gaz, kramp ve ishale niçin olabilir. Bu durumda sütten kaçının.
Kolon kanserinin tekrarlanmasından kaçınmak için iyi D vitamini durumunu korumak (75 ila 250 nmol/l kan içinde) ve kahve tüketmek (günde 4 orta fincana kadar) yararlı olabilir. Önleyici rejime benzer bir rejim (lif açısından varlıklı, et açısından düşük, düşük glisemik dizin vb.) benzer biçimde bir diyetin, ameliyattan sonrasında yeniden düzgüsel şekilde yemeye dönüldüğü süre benimsenmesi ihtiyaç duyulan doğru beslenme şekli olduğu görülmektedir.
